Interview met Mariska Mooren, Oefentherapeut Mensendieck, mede-oprichter, voorzitter en tevens manager van het Rug-netwerk in Noord-Holland
Oefentherapeut Mensendieck Mariska Mooren is één van de grondleggers van het Rug-netwerk, wat in 2008 is gestart in Noord-Holland. In de loop der jaren is het Rug-Netwerk uitgegroeid tot een netwerk van eerstelijns fysio- en oefentherapeuten dat het westen, midden en noorden van het land bestrijkt. Het netwerk richt zich binnen de eerstelijnszorg op de behandeling van mensen met lage rugpijn, in samenwerking met ziekenhuizen en met revalidatiecentra. Speciaal voor deze doelgroep zijn behandelprotocollen ontwikkeld die veel overeenkomsten vertonen met het Zorg1 Lage Rug programma. Vanuit dezelfde drijfveren zoeken Zorg1 en het Rug-Netwerk nu de samenwerking.
Ontstaan van het Rug-netwerk
Mariska Mooren: “Ik ben nu 30 jaar oefentherapeut Mensendieck. Tijdens mijn bachelor, dat ik pas later als extra jaar heb gevolgd, liep er een project dat gebaseerd was op de nieuwe richtlijn met betrekking tot de behandeling van rugklachten. Het protocol was wetenschappelijk onderbouwd op het gebied van de manuele therapie. Vanuit de oefentherapie was er nog geen wetenschappelijke onderbouwing voor de behandeling van rugklachten. Daar heb ik mij tijdens het bachelortraject op gericht. Na afloop van het studiejaar dacht ik ‘wat ga ik nu met dat protocol doen’? Kan ik hier wat mee? Vervolgens ben ik naar ZONH gestapt met de vraag of ik dit kon gaan uitrollen in de regio. Zij hebben mij gekoppeld aan manueel therapeut en universitair docent Bob van den Meiracker. Hij had op datzelfde moment samen met revalidatiearts René Oosterwijk de vraag bij ZONH neergelegd hoe ze de rugzorg in de eerstelijn konden verbeteren. Er was namelijk sprake van enorme wachtlijsten in de revalidatiezorg. Ze wilden kijken of ze meer preventief konden gaan werken om het chronisch worden van rugklachten te voorkomen. Door die samenwerking is Rug-netwerk van de grond gekomen.”
Wat doet het Rug-netwerk?
“De impact van chronische rugklachten op een mensenleven is enorm. Ook de daarmee gepaard gaande hoge zorgkosten zijn problematisch. De drijfveer van Rug-netwerk is om daar verandering en verbetering in aan te brengen door doelmatige effectieve zorg te bieden. Een Rug-netwerk therapeut zal de patiënt volgens de meest recente wetenschappelijke inzichten behandelen. Wij hebben een basisprotocol ontwikkeld voor de a-specifieke lage rugklacht met daaromheen enkele zorgproducten gericht op specifieke rugklachten. Een groot deel van de mensen met specifieke rugklachten heeft namelijk ook te maken met componenten van de a-specifieke rugklachten. Een voorbeeld daarvan is hoe om te gaan met pijn. Daarnaast ontwikkelen we scholingsprogramma’s en we houden visitaties waarbij praktijken bij elkaar in de keuken kijken en met behulp van een digitaal format elkaar toetsen of het geleerde wordt toegepast en we kijken of er verbeterpunten realiseerbaar zijn. Hierbij wordt de kwaliteitscyclus doorlopen. Een groot deel van de
accreditatiepunten kunnen door onze scholing worden behaald.”
Veel overeenkomst tussen behandelprogramma’s van Zorg1 enRug-netwerk
“Zowel Zorg1 als Rug-netwerk vissen uit dezelfde wetenschappelijke vijver. Dat maakt dat onze programma’s en die van Zorg1 goed met elkaar overeenkomen. Zo maken wij allebei gebruik van dezelfde meetinstrumenten. En ook de STarT-back screening tool om te bepalen in welk profiel een patiënt past. In het kader van de nieuwe richtlijn, die door VVocm en KNGF in september wordt uitgegeven en waaraan wij hebben meegewerkt, is er opnieuw onderzoek gedaan naar deze meetmethode. De richtlijn doet een conditionele aanbeveling om dit product toe te passen ter ondersteuning van het klinisch redeneren.” “Ik denk ook zeker dat de programma’s van Zorg1 een stevige voet aan de grond gaan krijgen. Zeker nu Zorg1 met zorgverzekeraars een vergoedingssysteem is overeengekomen worden belemmeringen weggenomen. Dat is een goede stimulans om conform deze nieuwe
methoden te gaan handelen. Van hogerhand wordt ingezet op meer samenwerking tussen alle eerste- en tweedelijns zorgverleners. We moeten alles beter gaan coördineren; dat het duidelijk is wie wat doet. Juist als je die programma’s hebt, kun je andere zorgverleners laten zien waar de oefen- en fysiotherapeuten staan op het gebied van behandeling van rugklachten. We kunnen duidelijke afspraken maken hoe we daarin kunnen samenwerken.”
Gestratificeerde zorg moet flexibel blijven
“Er moet een bepaalde mate van flexibiliteit blijven in een behandelprotocol en de STarT-back tool is niet zaligmakend. Er spelen altijd meer factoren een rol. Dus we mogen ons nooit blindstaren op een dergelijk meetinstrument waarmee je stratificeert. Er is altijd meer nodig dan alleen een vragenlijst. Onlangs had ik een patiënt die de vragenlijst had ingevuld en daaruit kwam een profiel 1 behandeling. Maar vervolgens kwam in het gesprek naar voren dat hij bij het invullen van de vragenlijst te veel had zitten twijfelen en zijn antwoorden had gebagatelliseerd. Hij bleek in een profiel 3 te passen. Vragenlijsten blijven echter wel heel belangrijk. We hebben ze nodig om ons wetenschappelijk onderzoek op te baseren, om de ontwikkeling te kunnen volgen en de bruikbaarheid te kunnen toetsen.”
Fysiotherapie over 5 jaar
“In de komende jaren zal de blended zorg zich verder gaan uitbreiden. Er worden steeds meer online programma’s ontwikkeld. De financiering daarvan is nog een uitdaging. Wil je als praktijk e-health inzetten dan ben je nu nog een hoop geld kwijt aan bijvoorbeeld abonnementskosten maar het levert nog niet veel op, behalve dat de patiënt er baat bij heeft. Er zijn minder behandelingen nodig. Dat is fijn voor de patiënt maar het betekent minder inkomsten voor de fysiotherapeut. Dit kan ervoor zorgen dat een heleboel goede zorgontwikkelingen op dit gebied juist worden tegengehouden. Dus het is een hele goede zaak dat Zorg1 afspraken kan maken met de zorgverzekeraars. Daar heeft Zorg1 al grote stappen in kunnen zetten.”
Aandacht voor laaggeletterden en anderstaligen
“Wat ik ook nog als aandachtspunt zie is de patiëntbeleving van e-health. Als we kijken naar de pilots die al draaien op het gebied van e-health zie je dat bepaalde patiënten er nog niet klaar voor zijn. Wat we zien is dat de mensen die in die chronische pijn situatie terechtkomen, dat dat vaak de mensen zijn met een lager opleidingsniveau en die vaak zwaar fysiek werk verrichten. Maar dat zijn vaak ook de mensen die meer moeite hebben met de digitale wereld. Die vinden het lastig om er zelf thuis mee aan de gang te gaan. Dat geldt ook voor anderstaligen en laaggeletterde mensen. Er moet dus altijd ruimte blijven om bepaalde mensen individueel te kunnen blijven begeleiden.”
Samen sterker
“Alhoewel onze samenwerking met Zorg1 nog heel pril is zie ik wel een toekomst voor me waarin Zorg1 en Rug-netwerk elkaar hebben gevonden en waarin we elkaar versterken en onze kennis delen. Zorg1 is heel sterk in het opbouwen van goede relaties met onder andere zorgverzekeraars. Op onze beurt, zijn wij sterk op de inhoud en de wetenschappelijke onderbouwing. Wij zijn nu met elkaar in gesprek hoe wij de samenwerking verder kunnen vormgeven.”